به گزارش ایران آنلاین، چند سالی است که تغییر در زیست حیوانات در کلانشهر تهران را شاهد هستیم. برای مثال، تعداد گنجشک‌ها کمتر و تعداد کلاغ‌ها و موش‌ها بیشتر شده است و گربه‌ها چندان رغبتی به گرفتن موش‌ها ندارند. شاید چنین موضوع‌هایی و برای مثال شنیدن یا نشنیدن صدای پرندگان که گاهی ما را به لحظه‌ای که زندگی می‌کنیم برمی‌گرداند، چندان مهم به نظر نرسد، اما گذشته از مسائل زیست محیطی و اکوسیستم و چرخه اکولوژی، چه بخواهیم چه نه، آنان همسایه‌های ما هستند و رسیدگی به شرایط زیست آنها اهمیت دارد. اما این رسیدگی باید به گونه‌ای حساب شده و علمی‌صورت گیرد تا تعادل حفظ شود.
دخالت در عادات و چرخه زندگی این حیوانات، باعث بروز مشکلاتی برای آنان یا سایر حیوانات می‌شود. درواقع وقتی به گونه‌ای مرتب غذا داده می‌شود، علاوه بر ازدیاد جمعیت آن گونه، ناخواسته حذف یا ازدیاد گونه‌ای دیگر و مسائل ناشی از آن هم رقم می‌خورد. برای مثال در خیابان‌ها و کوچه‌ها، مردم با دلسوزی غذاهای خشک مخصوص یا پسماندها را در ظروفی جدا از زباله با هدف تغذیه گربه‌ها، سگ‌ها و پرندگان می‌گذارند. این امر در مواقعی مثل فصول سرد و درصورت درخواست مسئولان امر، مفید است اما در غیر این صورت، مشکلاتی ایجاد می‌کند. برای مثال موجب ازدیاد موش‌ها می‌شود. با اینکه در این زمینه و برهم خوردن نظم و چرخه طبیعی زندگی حیوانات، کارشناسان و مسئولان به کرات داد سخن داده‌اند، اما هنوز خیلی از مردم سردرگم هستند و به یقین نرسیده‌اند که غذادهی به حیوانات در سطح شهر در نهایت کاری اشتباه است یا درست و برآمده از حس حیوان دوستی آنها.
کمک‌هایی که تبدیل به معضل می‌شود
مدیرکل محیط زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران در خصوص زیست سگ‌ها و گربه‌ها و سایر حیواناتی که در سطح شهر وجود دارند، به «ایران» می‌گوید: برخی حیوانات گونه‌های بومی‌شهر تهران هستند و برخی به نوعی، بومی‌شده‌اند. آنچه که برای ما می‌تواند تبدیل به معضل شود، جمعیت و دخالت ما انسان‌ها در بحث اکوسیستم طبیعی و درواقع تغییر با دخالت ما در اکوسیستم و برهم خوردن نظام و واکنش‌های درست در این سیستم است.دکتر حلیا سادات حسینی شکرآبی، توضیح می‌دهد: وقتی نگاه برخی شهروندان به سمتی است که تلاش دارند، در مباحثی مانند غذادهی که از آن برخی به اشتباه با عنوان نگهداری هم یاد می‌کنند، ورود کنند، نتایج مثبتی به دست نخواهد آمد. در سطح شهر در نقاطی که غذادهی انجام می‌شود، نه تنها مشکلاتی در مبحث رفت و روب ایجاد می‌شود، بلکه بهداشت عمومی‌شهر هم به مخاطره می‌افتد. شهروندان باید بدانند که به طور طبیعی، حیوانات می‌توانند غذای خود را تهیه و بقای خود را حفظ کنند اما برخی از شهروندان تصور می‌کنند، برای حفظ حیوانات باید به آنها غذارسانی کنند و این عمل برآمده از احساسات می‌تواند به بقای حیوانات کمک کند.
اختلال در حفظ اکوسیستم شهری با غذادهی ناآگاهانه
به گفته این مقام مسئول شهری، غذادهی در نهایت باعث افزایش جمعیت برخی حیوانات و ازدیاد آنها به صورت بی‌رویه در فضاهای شهری می‌شود و تناسبات و ارتباط آنها با سایر گونه‌های زیستی به هم می‌خورد. همه این عوامل درنهایت سبب ایجاد چالش‌های جدی می‌شود، چالش‌هایی مانند اینکه برخی گونه‌های بومی‌و ارزشمند از دست می‌روند و حفظ اکوسیستم شهر تهران مختل می‌شود. وقتی جمعیت گونه‌ای بالا رود، فضا و شرایط زندگی و نیازهای طبیعی آنها برای زندگی، اجازه حضور و بقا را به بقیه گونه‌ها نمی‌دهد و در عین حال هم ممکن است، مورد آسیب و هجوم گونه‌های دیگر قرار بگیرند.
او توصیه می‌کند: باید یاد بگیریم وقتی غذادهی انجام می‌دهیم با این هدف که به سایر حیوانات آسیبی وارد نشود، درواقع سبب می‌شویم برخی گونه‌ها ترس از طبیعت پیدا کنند و امکان ادامه حیات در طبیعت را از آنها می‌گیریم. در این صورت این حیوانات با قرار گرفتن در طبیعت ممکن است مورد آسیب و هجوم قرار گیرند. در کنار این مسأله حجم زادآوری آنها هم بیشتر می‌شود. خوی طبیعی و ذات طبیعی حیوانات، حضور در طبیعت و مقابله با حیوانات دیگر است و این امر فطری و غیرارادی است، شهروندان باید این مسأله را درک کنند.
سناریویی که شاید درست باشد
سادات‌حسینی با اشاره به اینکه برخی معتقدند غذادهی به گربه‌ها توسط مردم باعث شده جمعیت موش‌ها افزایش پیدا کند و گربه‌ها دیگر نیازی به تغذیه از موش‌ها ندارند، می‌گوید: نمی‌توان گفت این موضوع اشتباه است. به هر حال واقعیتی است که وجود دارد اما تنها دلیل برای افزایش موش‌ها نیست. جالب اینجاست که نحوه غذادهی مردم به گربه‌ها می‌تواند سبب افزایش تعداد موش‌ها هم در سطح شهر شود.
دلایل کاهش گنجشک‌ها در شهر
او در پاسخ به این سؤال که چرا با کاهش جمعیت گنجشک‌ها در سطح شهر روبه‌رو هستیم، می‌گوید: یکی از گونه‌هایی که در سطح شهر تهران در سال‌های اخیر کاهش پیدا کرده است، گنجشک‌ها هستند. خیلی‌ها این نظریه را طرح می‌کنند که شاید افزایش گونه‌های دیگر منجر به این موضوع شده باشد. می‌توان گفت، حضور گونه‌هایی که می‌توانند خطرآفرین باشند، ترس و وحشت ایجاد کرده و گونه‌های ضعیف‌تر که نمی‌توانند از خود دفاع کنند، اکوسیستم یا آن فضای مورد نظر را ترک می‌کنند. در مجموع اما باید گفت که ما با غذادهی به حیوانات شهری به برخی گونه‌ها مانند کلاغ‌ها یا موش‌ها کمک می‌کنیم و در مقابل، سبب حذف گونه‌های دیگر می‌شویم، در صورتی که اگر طبیعت سیر طبیعی خود را طی کند و پایش‌ها و پالایش‌های طبیعی خود را داشته باشد، قطعاً تناسب و حفظ جمعیت در تمامی‌گونه‌ها ایجاد خواهد شد و می‌توانیم طبیعتی منظم همراه با حفظ اکوسیستم و شرایط اکولوژیک پایدار داشته باشیم.
چرا پرندگان از شهر می‌روند؟
مجید فاضلی، عضو کارگروه حمایت از حقوق حیوانات و حیات وحش شبکه ملی تشکل‌های محیط زیست و منابع طبیعی وزارت کشور دو عامل آلودگی هوا و آلودگی صوتی را از مهمترین دلایل کوچ پرندگان پایتخت می‌داند و به «ایران» توضیح می‌دهد: با آلوده شدن هوا و افزایش آلودگی‌های صوتی، پرندگان کوچ می‌کنند. کوچکترین صدا مانند ریختن برگ درختان، توسط پرندگان شنیده می‌شود، چراکه این حیوانات از حس شنوایی خود برای تغذیه استفاده می‌کنند. این حس به اندازه‌ای قوی است که به قلب پرندگان تحت تأثیر صداهای بلند فشار وارد می‌شود و این عضو حیاتی پرندگان آسیب‌های جدی می‌بیند. به همین دلیل طبیعت‌گردها در محیط زیست آلودگی‌های صوتی حتی با موسیقی ایجاد نمی‌کنند. در کنار افزایش آلودگی‌های صوتی در سطح شهرها که بیشتر توسط خودروها ایجاد می‌شود. در کل، اصلی‌ترین عامل کوچ پرندگان از کلانشهرهایی مانند پایتخت، صنعتی شدن و توسعه شهرهاست.
در حوزه غذارسانی به حیوانات باید علمی‌صحبت کرد
فاضلی در زمینه افزایش غذارسانی‌های غیراصولی توسط مردم می‌گوید: در زمینه کنترل جمعیت حیوانات شهری در درجه اول باید تلاش کنیم تا علمی‌صحبت کنیم. کنترل جمعیت یعنی اینکه از ازدیاد یا کمبود گونه‌ها جلوگیری کنیم. به عبارتی، با افزایش آمار گونه‌هایی مانند سگ در محیط‌های شهری، زباله‌گردی و به دنبال آن افزایش بیماری‌ها اتفاق می‌افتد و در مقابل، با کاهش آنها، آلودگی‌های دیگری مانند افزایش حشرات موذی و موش‌ها را شاهد خواهیم بود.
به گفته این فعال محیط زیست، در صورت عقیم‌سازی و کنترل جمعیت، رابطه غذارسانی و زندگی سگ‌ها متعادل می‌شود.
معایب و محاسن غذارسانی
فاضلی با تأکید بر اینکه غذارسانی معایب و محاسنی دارد که باید علمی‌بررسی شود، می‌افزاید: برخی مواقع دلسوزی‌های مردم و غذادهی به حیوانات، موجب ازدیاد جمعیت آنها می‌شود، به طوری که از کنترل خارج می‌شوند. با غذارسانی بی‌اندازه، طبیعت ذاتی حیوان برای تهیه غذا به فراموشی سپرده می‌شود.
به گفته او، این روزها، گربه‌ها رغبتی به شکار موش ندارند، چرا که خیلی از شهروندان در گوشه و کنار شهر برایشان غذاهای خشک می‌گذارند.
عقیم کردن، راهی برای کنترل جمعیت
عضو کارگروه حمایت از حقوق حیوانات و حیات وحش شبکه ملی تشکل‌های محیط زیست و منابع طبیعی وزارت کشور، به عنوان مثال به نگهداری و نحوه غذادهی به حیوانات در کشور ترکیه اشاره می‌کند و توضیح می‌دهد: در کشور ترکیه جمعیت سگ‌ها و گربه‌ها کنترل شده است. این کار از عقیم‌سازی سگ‌ها آغاز شد. با عقیم‌سازی و کنترل جمعیت این حیوانات شهری، غذادهی توسط مردم چندان مشکلی ایجاد نمی‌کند و دیگر نگرانی از حیث افزایش جمعیت سگ‌ها و گربه‌ها وجود ندارد. البته باز هم تأکید می‌کنم که یکی از راه‌های کنترل جمعیت حیوانات شهری غذارسانی صحیح است که در صورت بی‌رویه بودن، می‌تواند مشکلات عدیده‌ای را به دنبال داشته باشد.
جمع‌آوری و نگهداری سگ‌ها، بهترین راه کاهش مشکلات
داوود گودرزی، مشاور و دستیار ویژه شهردار در حوزه خدمات شهری و امور مناطق، با اشاره به اینکه تعداد سگ‌ها در شهر تهران و حومه آن هیچ گاه ثابت نیست، به «ایران» می‌گوید: حدود 20 تا 30 هزار قلاده سگ در تهران و حومه وجود دارد.
وی معتقد است که بهترین راه برای کاهش مشکلات موجود، جمع‌آوری سگ‌هاست.
این مقام مسئول می‌گوید: عقیم کردن و رها‌سازی کار درستی نیست، بویژه اینکه برخی از مردم هم به‌دلیل عقایدی که دارند از حضور سگ‌ها در محیط‌های شهری احساس رضایت ندارند. البته در مقابل عده‌ای دیگر حیوانات را دوست دارند، برخی علاقه‌مند به سگ‌ها، برخی علاقه‌مند به گربه‌ها و دسته‌ای هم طرفدار پرندگان هستند. این دسته افراد هم جزئی از جامعه هستند و نمی‌توان خواسته‌هایشان را نادیده گرفت، البته تا اندازه‌ای که به بهداشت شهر و روحیه دیگران آسیبی وارد نشود.
گودرزی با بیان اینکه با افزایش جمعیت حیواناتی نظیر سگ، مشکلات آنها هم بزرگتر شده و به معضل شهری تبدیل می‌شوند، خاطرنشان می‌کند: با ازدیاد تعداد سگ‌ها و افزایش غذادهی به آنها توسط مردم، این حیوانات کم کم به داخل شهرها وارد می‌شوند. در بسیاری مواقع هم شهروندان در جمع‌آوری زباله دقت نمی‌کنند و پسماندها را جلوی در منازل قرار می‌دهند که همین امر سبب می‌شود حیواناتی از قبیل سگ‌ها و گربه‌ها احساس کنند غذای خود را می‌توانند در محیط‌های شهری پیدا کنند. این مسائل باعث می‌شود تولید مثل آنها بیشتر شود و پارک‌ها هم تبدیل به زیستگاه آنها شود.
اطلاعات مردم باید افزایش یابد
مشاور و دستیار ویژه شهردار در حوزه خدمات شهری و امور مناطق، با بیان این نکته که اطلاعات مردم در زمینه مشکلات و بیماری‌های مشترک و قابل انتقال بین حیوان و انسان باید افزایش پیدا کند، توضیح می‌دهد: رسانه‌ها در این خصوص نقش کلیدی دارند، هرچند در نیمه اول سال‌جاری اطلاع‌رسانی‌ها از طریق رسانه‌های مختلف افزایش یافته است، اما باز هم نیاز به آگاهی‌رسانی در این حوزه دیده می‌شود. استفاده از بیلبوردها و نصب تابلوهایی در این زمینه در بوستان‌ها و پارک‌ها نیز می‌تواند در این امر بسیار کمک‌کننده باشد. در تمامی‌کشورها حتی نگهداری از سگ، فرهنگ متناسب با رفتار با حیوانات و اطلاع از حقوق حیوانات را می‌طلبد. در کشور ما هم مردم باید آگاه شوند که غذارسانی به حیوانات سبب افزایش مشکلات در این حوزه و همچنین گسترش بیماری‌های عفونی و انگلی می‌شود.
ناآگاهی مردم و سوء‌استفاده برخی از خیریه‌های دروغین
مشاور و دستیار ویژه شهردار در حوزه خدمات شهری و امور مناطق، می‌گوید: ما در عرصه فضای مجازی و فعالیت برخی در این فضا، به کمک رسانه‌ها برای افزایش اطلاع‌رسانی و آگاه‌سازی مردم نیاز داریم. NGOهایی (سازمان‌های غیردولتی) در فضای مجازی به‌عنوان حامی‌حیوانات فعالیت می‌کنند، اما خیلی از آنها کلاهبردارند. خیلی از افراد هم از روی ناآگاهی اقدام به واریز پول به شماره حساب این افراد می‌کنند. اغلب این افراد کلاهبردار، چند فیلم تهیه می‌کنند و در صفحات فضای مجازی در معرض دید عموم می‌گذارند تا به اصطلاح ثابت کنند که پول‌های واریزی برای نگهداری و غذادهی به حیوانات هزینه می‌شود. ولی اصل ماجرا این است که بخش اعظمی‌از واریزی‌ها را به حساب‌های شخصی خود انتقال می‌دهند. در این حوزه مردم باید آگاه باشند. چنانچه بتدریج واریز این پول‌ها قطع شود، این دسته از افراد کلاهبردار کنار گذاشته می‌شوند و شهرداری می‌تواند به درستی کار جمع‌آوری و نگهداری را انجام دهد.
حامیان حیوانات و خیرین به آرادکوه مراجعه کنند
گودرزی معتقد است، شهرداری با یاری و مشارکت مردم می‌تواند مشکلات موجود در این حوزه را به حداقل ممکن برساند و آسایش و رفاه شهروندان را بیش از گذشته به همراه آورد و در کنار آن هم نگهداری سگ‌های بی‌صاحب را به سرانجام رساند.
وی با اشاره به اینکه روزانه 60 تا 70 قلاده سگ از سطح شهر جمع‌آوری می‌شوند، به آن دسته از افرادی که خیر و حامی‌حیوانات هستند، پیشنهاد می‌کند: به جای اینکه به حساب افراد سودجو در فضاهای غیرواقعی و مجازی پول واریز شود یا اینکه در فضاهای شهری یا اطراف شهرها غذارسانی انجام شود، بهتر است افراد بیایند و از نزدیک محل نگهداری سگ‌ها را در منطقه آرادکوه ملاحظه کنند و در همان منطقه هم غذارسانی را انجام دهند. به اعتقاد من، این بهترین کار هم برای ساماندهی وضعیت سگ‌ها و هم برای کاهش معضلاتی است که توسط غذارسانی در سطح شهر ایجاد می‌شود.به گفته گودرزی، 11 هزار مترمربع فضا در آرادکوه به نگهداری سگ‌ها اختصاص دارد و قرار است بزودی 2 هکتار زمین خالی هم برای همین منظور بازسازی و کف‌سازی شود.
واگذاری به شرط رعایت شرایط نگهداری
او درباره واگذاری، می‌گوید: تا جایی که می‌توانیم باید واگذاری انجام دهیم اما از تقاضاکنندگان تعهدی می‌گیریم که سگ بعد از دریافت رها نشود و حتماً به ملکی خصوصی برده شود. متأسفانه برخی پس از واگذاری سگ را رها می‌کنند. نکته دیگر این است که باید برای آن سگ شناسنامه بهداشتی گرفته شود، در واقع برای واگذاری سگ، تهیه شناسنامه، تأییدیه دامپزشک و دریافت واکسن‌های ضدانگل،هاری و چندگانه، الزامی‌است.
سگ‌کشی نداریم
گودرزی در این باره که مردم به نحوه کشتن سگ‌ها توسط شهرداری اعتراض دارند، می‌گوید: کلاً کشتن سگ‌ها توسط شهرداری ممنوع است. از سال 1398 دستور شهرداری مبنی بر این بود که مرگ با ترحم نداشته باشیم. تا آنجا که من اطلاع دارم تا خرداد 1401 هم هیچ سگی کشته نشد. از آن تاریخ به بعد هم که من این سمت را تحویل گرفتم، وجدانم اجازه نداده حیات حتی یک سگ را از او بگیرم. تاکنون هر سگی که مرده به‌دلیل طبیعی بوده است. من به طور جدی اعلام کرده‌ام که کشتن سگ، کار شهرداری نیست و حتی اگر صلاح اینگونه باشد باز هم به ما ربط پیدا نمی‌کند و دامپزشکی و وزارت بهداشت باید اقدام لازم را داشته باشند.
انتهای پیام/