ایران جمعه: شما جایزه دوست دارید؟ من هم دوست دارم. فکر می‌کنم نویسنده‌ها هم جایزه دوست داشته باشند. البته در عالم ادبیات جایزه لزوماً به معنی بهتر بودن نیست، جایزه ملی کتاب سال امریکا در سال 1952 را «از اینجا تا ابدیت» به دست آورد اما از همانجا تا ابدیت که پیش بروید ناطوردشت در تاریخ ادبیات باقی خواهد ماند و همین حالا هم خیلی‌ها اساساً «جیمز جونز» را نمی‌شناسند. با این حال و با تمام نقدهایی که به رویکرد جایزه‌محور در ادبیات داستانی وارد است، جایزه چیزی خوب و دلچسب برای تمام نویسندگان است. این از این! حالا شما چند جایزه می‌شناسید؟ نوبل؟ بوکر؟ پولیتزر؟ جایزه‌های انجمن قلم؟ کتاب سال ایران؟ جایزه جلال و احمد محمود؟ تا همین‌جا را هم اگر بشناسید کار بزرگی کرده‌اید اما اینها بخش کوچکی از جوایز مهم ادبیات هستند. جایزه سروانتس برای ادبیات اسپانیایی زبان. جایزه پوشکین برای زبان روسی. جایزه بوکر عربی برای آثار عربی، گنکور فرانسه، جایزه هاینریش بُل برای آلمانی زبان‌ها و جایزه لوئیس دکاموئش برای ادبیات پرتغالی بخشی از جوایز مهم ادبی در سراسر جهان هستند که کم وبیش مطمئنم اسم حتی یکی از آنها به گوش شما نخورده است.
خبر خوب این است که ما در گروه کتاب «ایران جمعه» تصمیم گرفتیم تا این جوایز را یکی یکی به شما معرفی کنیم. شماره اول را اختصاص داده‌ام به ورودی کلی و اجمالی به جوایز و برای شماره‌های بعد من یا دیگر همکاران به نوبت و بر اساس حس و حال هر جایزه مهم را به شما معرفی خواهیم کرد.
جوایز ادبی بر خلاف فضایی که در مورد بزرگ‌هایشان ساخته شده هنوز بسیار معتبر هستند. بله، مواردی در هر جایزه وجود دارد که به هیچ وجه نمی‌توان از انتخاب داوران دفاع کرد اما به‌صورت کلی جوایز بزرگ دقیقاً به خاطر دقت و اعتبارشان هستند که بزرگ شدند. اگر جایزه‌ای مهم نباشد به طور کلی نیاز به طول و تفصیل در موردش نیست که «سیاسی و بی‌ارزش است». مهم‌ترین جایزه هر سال سیاسی هم جایزه نوبل است که منتقدانش در سراسر دنیا اگر نگویند سیاسی است اصلاً خوابشان نمی‌برد. بله، در نوبل مانند هر جایزه دیگری که توسط آدمیزاد داوری می‌شود سلایق و علایق و رویکردهای سیاسی شخصی هم دخیل است اما این جایزه به شکل متمرکز و ساختارمند و از پیش تعیین شده سیاسی نیست. همین حرف را می‌توان برای جایزه بوکر هم استفاده کرد. البته بوکر در سال‌های اخیر به قدری انتخاب‌های عجیب و غریب داشته است که دفاع از برخی برندگانش از دفاع در برابر لیونل مسی هم سخت‌تر است.
به هرحال! منتظر «جایزه‌بازی» باشید!
انتهای پیام/