به گزارش گروه سیاسی ایران آنلاین، پنجشنبه 14 دی ماه بود که بالاخره فهرست داوطلبان تایید صلاحیت شده در هیأت‌های نظارت استان و هیأت مرکزی نظارت بر انتخابات شورای نگهبان، اعلام شد. همان طور که سخنگوی شورای نگهبان نیز اذعان کرد، آمارهای ارائه شده نشان می دهد که در مقایسه با دوره قبل، در این دوره شاهد رشد دو برابری تایید صلاحیت شدگان هستیم.
آماری که شورای نگهبان اعلام کرد به این شرح بود: از مجموع 21 هزار داوطلبی که صلاحیت شان بررسی شده، بیش از 11 هزار نفر تایید صلاحیت شدند. یعنی کمی بیش از 52 درصد داوطلبان مورد تایید قرار گرفتند. به این ترتیب قرار است برای هر کرسی مجلس، به صورت میانگین 38 داوطلب با هم رقابت کنند که آماری جالب توجه و حائز اهمیت است.
اهمیت توجه به آمار تایید صلاحیت شده ها زمانی بیشتر می شود که نگاهی به گمانه زنی ها و گاه شیطنت هایی بیندازیم که در تمام دوره های انتخاباتی کشورمان، کمابیش شاهد آن بودیم. بهانه این چنین شیطنت هایی نیز نظارت استصوابی شورای نگهبان اعلام می شود. اما اگر با دید بازتری نگاه کنیم، دلایل بسیاری خواهیم یافت که نشان می دهند ایران در زمینه انتخابات، یکی از کشورهای پیشرو در منطقه و حتی جهان است.
هر سال برگزاری یک انتخابات در ایران اسلامی
حداقل تا اواخر دهه هشتاد و تا زمانی که موضوع تجمیع انتخابات به تصویب مجمع تشخیص مصلحت نظام برسد، هر سال در ایران یک انتخابات اعم از انتخابات ریاست جمهوری، خبرگان رهبری، شوراهای شهر، همه پرسی جمهوری اسلامی در 12 فروردین سال 1358، تصویب قانون اساسی در همین سال58، بازنگری قانون اساسی در سال 1368 و... برگزار شد که در نوع خود کم نظیر است. از اوایل دهه 90 نیز با تصویب قانون تجمیع انتخابات، قرار برآن شد که هر دو سال، همزمان چند انتخابات در ایران برگزار شود.
طبق آماری که درسال 1397 و به مناسبت چهل سالگی انقلاب اعلام شده بود، مردم ایران تا آن سال، 37 بار پای صندوق های رای رفته بودند. یعنی به صورت میانگین مردم ایران سالی یکبار پای صندوق های رای رفته و در مجموع 850 میلیون برگه رای به صندوق ها ریخته شده بود. آماری که در این پنج سال اخیر قطعا افزوده شده است.
گمانه زنی یا بازی با افکار عمومی؟
صرفه نظر از تعداد انتخاباتی که در ایران برگزار می شود و غالبا برخی از جریان ها سعی می کنند آن را نادیده بگیرند، بحث نظارت استصوابی موضوعی است که بسیار روی آن مانور داده می شود. در ماجرای اخیر انتخابات مجلس دوازهم، بارها گمانه زنی های بی پایه و اساسی در خصوص رد صلاحیت چهره های سرشناسی چون علی مطهری، محمد باقر نوبخت، مسعود پزشکیان و... مطرح شد که نهایتا بسیاری از این چهره نظیر این سه فرد یاد شده، تایید صلاحیت شدند تا این سوال پیش آید که اساسا گمانه زنی برخی از رسانه ها در این راستا به خاطر دغدغه مندی آنهاست؟ یا شیطنت برای بازی با افکارعمومی؟
حتی برخی اینطور عنوان می کردند که چهره های معترض به سیاست های دولت در این دوره رد صلاحیت خواهند شد! مساله ای که به هیچ عنوان ربطی به شاخصه های شورای نگهبان در بررسی صلاحیت کاندیداها نداشته و ندارد و این مرجع قانونی نیز بارها چنین شایعاتی را در قضاوت و نظارت های خود رد کرده است.
چنانچه طحان نظیف، سخنگوی شورای نگهبان در پاسخ به اینگونه از گمانه زنی های بی پایه و اساس گفت: در اینجا باز تاکید می‌کنم شورای نگهبان هیچگاه نگاه حزبی و سیاسی نداشته است. شورای نگهبان اساسا ذینفع نیست از اینکه فرد یا جریانی وارد مجلس شود یا نشود. آنچه که ما به عنوان مبنای مان قرار داده‌ایم این است که شرایطی که در قانون ذکر شده است لحاظ و احراز شود.
نگاهی به نظارت استصوابی در دیگر کشورها
اما نظارت استصوابی که این همه روی آن مانور داده می شود، آیا تنها در ایران وجود دارد؟ پاسخ قطعا منفی است! سیستم نظارت بر انتخابات در دیگر کشورها، دائر بر مدار نظارت استصوابی است؛ نظارتی که می‌تواند علی‌رغم رأی قاطع مردم به نمایندگان، بنا به ملاحظه‌هایی با عدم صدور اعتبارنامه به نماینده منتخب و یا ابطال نمایندگی وی به تصمیم‌گیری در انتخابات مبادرت کند. حتی برخی از کشورها پا را فراتر گذاشته و صلاحیت رای دهندگان را نیز مورد بررسی قرار می دهند!
به عنوان نمونه در ایالات متحده که خود را مهد آزادی و دموکراسی معرفی می کند، به دلایل مختلف حق رأی از افراد سلب می‌شود. این موضوع موارد متعددی را در برمی‌گیرد. به‌عنوان مثال، اگر رایانه دچار خطا در مطابقت نام ثبت‌نام‌کنندگان با «افراد ممنوع‌الرأی» شود، چنین افرادی حق رأی خود را از دست می‌دهند! همچنین در این کشور، نظارت بر ثبت‌نام نامزدها بر عهده احزاب است و در حقیقت، احزاب، نامزدهای انتخاباتی را معرفی می‌کنند. همچنین عالی‌ترین نهادهای حزبی در سطوح فدرال و یا ایالتی بر ثبت‌نام نامزدها نظارت دارند.
یا در کشور همسایه مان ترکیه نیز کنترل و نظارت بر انتخابات اساساً در حیطه وظایف نهادهای قضایی است، ولی این نهادها چنین وظیفه‌ای را به شورایی با عنوان شورای عالی انتخابات واگذار کرده‌اند. اعضای این شورا را دو نهاد موجود در سیستم قضایی با نام‌های دادستانی و شورای دولتی تعیین می‌کنند.
در یک نگاه کلی، ایران اسلامی از بدو پیروزی انقلاب تا کنون یکی از پرشمارترین انتخابات را در سطح جهان برگزار کرده است و از طرف دیگر، مشارکت حضور در انتخابات چه به عنوان کاندید و چه به عنوان رای دهندگان، در کشورمان از آمارقابل توجهی برخوردار است. چنانچه در همین انتخابات پیش رو، بیش از 48 هزار نفر پیش ثبت نام کرده بودند که از میان آنها صلاحیت 21هزار نفر مورد بررسی قرارگرفت. امری که در بسیاری از کشورها به دلیل قوانین سخت احزاب، پیش نیازهای کاندیداتوری و... اصلا شاهد مشارکت بالای نمایندگان و کاندیداها نیستیم که کار به تایید یا عدم صلاحیت شان بکشد.
انتهای پیام/