گروه سیاسی ایران آنلاین_ متین شریفی دانشجو دانشگاه علامه طباطبایی و مدیرمسئول نشریه عصر نوشت؛ رصد وضعیت مسائل و رخدادهای سیاسی-اجتماعی، برای نظام سیاستگذاری اهمیت حیاتی دارد و به همین دلیل همواره نیازمند تصویری نزدیک به واقعیت برای اتخاذ تصمیمات واقعبینانه هستیم؛ این تصویر ممکن است مربوط به کل جامعه، یک حوزه سیاسی و اجتماعی یا یک برنامهی سیاستیِ در حال اجرا باشد که رصد یا پایش، ازاینجهت بهمعنای توصیف و تحلیل این وضعیتها بهمنظور سیاستگذاری و اقدام مناسب سیاستی است.
بهعبارتدیگر، سیاستگذاری، برنامهریزی و مدیریت صحنهی سیاسی و اجتماعی در جهت رشد و تعالی کشور، نیازمند شناسایی وضع موجود در صحنهی عمومی و روند تغییر و تحولات آن است.
صحنه سیاسی و اجتماعی کشور، عرصهای پیچیده و مملو از ارتباطات اجتماعی و تعاملات بینفردی است. افکار عمومی میانگینی است از آنچه در این تعاملات میگذرد؛ بهعبارتدیگر، افکار عمومی محصول تعامل اجتماعی و ارتباط است و وضعیت کلی نگرش مردم نسبتبه یک مسئله یا مجموعهای از مسائل را نمایان میکند.
سیاستگذاران یا سیاستپژوهانی که متوجه این اهمیت باشند، همواره دنبال ابزاری برای سنجش افکار عمومی هستند؛ خاصه در وضعیت کنونی که مدیریت رضایت و سیاستگذاری مطابق با ذائقهی عمومی مبنای عملکرد دولت و نهادهای دیگر عرصهی حکمرانی است.
در این دهه بهدلیل نبود ایدهای بنیادین و محوری در باب تعریف مردم، سنجش افکار عمومی اهمیت بیشتری پیدا کرده و بههمینجهت مجموعههای زیادی تحت عنوان مراکز افکارسنجی تأسیس شدهاند تا بدانند مردم چه میخواهند.
در این شرایط، انتخابات بهعنوان گستردهترین ابزار سنجش افکار عمومی اهمیت پیدا میکند. هیچکدام از مراکز افکارسنجی، از مراکز تازهتأسیس گرفته تا مراکز قدیمیتر، نمیتوانند حجم نمونهای چندمیلیونی را بهشکل میدانی و در یک روز سنجش کنند؛ فلذا انتخابات مهمترین ابزار سنجش افکار عمومی و مشارکت سیاسی مردم است. انتخابات سنگ محک تحلیلها و پیشبینیهای اهالی سیاست است و عیار تحلیلها را میسنجد.
جمله معروف امام (ره) که بهویژه در ایام انتخابات بر درودیوار شهرها نقش بسته، یعنی این سخن که «میزان رأی ملت است» را هم میتوان از این زاویه برداشت کرد که انتخابات، میزان و ترازوی مهم و بزرگی است که تغییرات و تحولاتی که بر افکار عمومی گذشته را روایت میکند.
بهعنوانمثال، افکار عمومی در دههی 70 به گفتمان اصلاحات سیاسی مایل بوده و این را میتوان از نتایج انتخابات مجلس ششم و ریاستجمهوری برداشت کرد؛ یا در دههی 80، گفتمان عدالتخواهی بیشازپیش در افکار عمومی اهمیت داشته است. همچنین افکارعمومی در دههی 90 به مذاکره با آمریکا مایل بوده و شاهدمثال آن، نتایج صندوق رأی انتخابات 92 است؛ و بهگواه انتخابات مجلس سال 98 و انتخابات ریاستجمهوری 1400، افکار عمومی از عملکرد دولت دوازدهم و مجلس دهم ناامید و ناراضی بوده است.
هرچند هرکدام از این نتایج، تحلیل گستردهتری را میطلبد، اما بهطور کلی انتخابات بهعنوان وسیعترین ابزار سنجش افکار عمومی است و افکار عمومی بهعنوان میانگین و محصول حوزهی عمومی کشور، آنچه بر نگرش مردم میگذرد را روایت میکند و از این زاویه اهمیت بسیاری دارد؛ بنابراین، برگزاری پرشور و سالم انتخابات، موجب میشود که نتیجهای واقعی و روایتی اصیل از آنچه بر افکار عمومی گذشته را در دست داشته باشیم و براساس آن جامعهی ایران را تحلیل کنیم.
انتهای پیام/